Dobrowolne poddanie się karze

W celu przyśpieszenia postępowania karnego polski ustawodawca wprowadził do polskiej procedury karnej dwa konsensualne sposoby zakończenia postępowania karnego. Polegają one na dobrowolnym poddaniu się odpowiedzialności karnej przez podejrzanego/oskarżonego. Art. 335 § 2 kodeksu postępowania karnego reguluje kwestie poddania się odpowiedzialności na etapie dochodzenia/śledztwa prowadzonego przez prokuraturę, policję lub inny uprawniony organ. Z kolei art. 387 § 1 kodeksu postępowania karnego daje oskarżonemu ostatnią szansę na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, aż do momentu zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej.

Warunki zastosowania art. 387 § 1 k.p.k.

Oskarżony może złożyć wniosek o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej w formie pisemnej po wpłynięciu aktu oskarżenia do sądu (np. w odpowiedzi na akt oskarżenia). Rozpoznanie wniosku następuje co do zasady na rozprawie głównej. Żeby taki wniosek mógł zostać rozpoznany muszą zostać spełnione pewne przesłanki ustawowe takie jak:

1. złożenie wniosku w terminie, czyli do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej. Oznacza to tyle, że jak mamy np. 5 oskarżonych to dopóki ostatni z oskarżonych nie zakończy swojego pierwszego przesłuchania na rozprawie przed sądem to można skierować wniosek o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej;

2. zarzucenie oskarżonemu aktem oskarżenia popełnienia każdego przestępstwa zagrożonego w górnej granicy karą pozbawienia wolności do lat 15;

3. brak wątpliwości sądu co do okoliczności popełnienia przestępstwa;

4. brak wątpliwości sądu w zakresie winy oskarżonego;

5. osiągnięcie celów postępowania mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości. Cele postępowania zostały uregulowane w art. 2 kodeksu postępowania karnego;

6. brak sprzeciwu prokuratora i pokrzywdzonego;

7. ewentualnym warunkiem może być uwzględnienie wniosku od dokonania wskazanej przez sąd zmiany.

Propozycja sądu dokonania zmiany we wniosku

Należy podkreślić, że w odróżnieniu od dobrowolnego poddania się odpowiedzialności karnej na podstawie art. 335 § 2 kodeksu postępowania karnego, sąd w tym wypadku nie jest związany propozycją kary i środka karnego. Nie może on jednak dobrowolnie zmienić wnioskowanej kary lub środka karnego lecz musi się zwrócić do oskarżonego o dokonania zmian we wniosku. W przypadku niezaakceptowania propozycji sądu przez oskarżonego, sąd jest zobowiązany skierować sprawę do postępowania na zasadach ogólnych. Należy jednak podkreślić, że wymierzenie kary surowszej oznacza złamanie swoistej ugody określającej warunki dobrowolnego poddania się karze i stanowi podstawę do apelacji.

Apelacja od wyroku

Trzeba pamiętać, że w przypadku tej procedury nie może być podstawą apelacji zarzut odnoszący się do błędów w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, czy rażącej niewspółmierności kary, a związany z treścią zawartego porozumienia. Strona może wnieść apelację od wyroku wydanego z zastosowaniem konsensualnego trybu zakończenia postępowania, jeśli podstawą środka odwoławczego uczyni jakikolwiek inny zarzut odnoszący się do naruszenia prawa materialnego, a także naruszenie prawa procesowego, mogące mieć wpływ na treść wydanego orzeczenia.

Korzyści z zastosowania tej instytucji

Niewątpliwie korzystając z dobrowolnego poddania się odpowiedzialności karnej oskarżony odnosi pewne korzyści. Ustalając wymiar kary z pokrzywdzonym i oskarżycielem może on liczyć na większą pewność co do odpowiedzialności jaką poniesie za dany czyn. Następnie trzeba mieć to na uwadze, że z powodu przyznania się i zadośćuczynienia pokrzywdzonemu, może on liczyć na łagodniejszy wymiar kary. Na koniec należy podkreślić, że wymiarowi sprawiedliwości zależy na tym, aby jak najwięcej spraw kończyć skazaniem i to w jak najkrótszym terminie, dzięki temu również oskarżony nie musi się obawiać tego, że sprawa będzie się ciągnąć latami.

Blog, Prawo karne

Tagi: Art. 335 k.p.k., Art. 387 k.p.k.