Dział spadku a zniesienie współwłasności

Czym jest spadek?

Spadek to ogół praw i obowiązków majątkowych zmarłego przechodzący na spadkobierców z chwilą śmierci spadkodawcy. Zatem do spadku wchodzić będą wszystkie prawa jakimi dysponowała zmarła osoba za wyjątkiem:

1. praw i obowiązków zmarłego o charakterze niemajątkowym (np. wizerunek, imię i nazwisko) lub ściśle związanych z jego osobą (np. prawo do żądania alimentów),

2. niemajątkowych praw rodzinnych, wynikających z małżeństwa lub pokrewieństwa (np. prawo do żądania separacji),

3. praw i obowiązków wynikających z dziedziny prawa karnego (np. obowiązek odbycia kary pozbawienia wolności), administracyjnego (np. zezwolenia administracyjne na prowadzenie określonej działalności), czy finansowego,

4. praw, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami (np. prawo do dożywocia).

Do spadku również będą wchodzić wszystkie zobowiązania spadkodawcy (np. z tytułu niezapłaconego czynszu za mieszkanie), czy na podstawie art. 922 § 3 k.c. koszty pogrzebu, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek, wykonania zapisów zwykłych i poleceń, a także inne obowiązki przewidziane w kodeksie cywilnym.

Kiedy i w jaki sposób nabywa się spadek?

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą jego otwarcia to znaczy z chwilą śmierci spadkodawcy. Powołanie do spadku może wynikać albo z ustawy, albo z ostatniego testamentu sporządzonego przez spadkodawcę. Dziedziczyć z ustawy można także w wypadku sporządzenia testamentu, gdy żadna z osób powołanych do spadku go nie przyjmie lub nie może zostać spadkobiercą. Następnie sąd stwierdza nabycie spadku, a notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. W przypadku gdy jest kilku spadkobierców dojdzie do sytuacji wspólności majątku spadkowego.

Jak podzielić spadek przysługujący kilku spadkobiercom?

I. Dział spadku może nastąpić poprzez umowę zawartą pomiędzy wszystkimi spadkobiercami. Jeśli wszyscy spadkobiercy zgadzają się co do sposobu podziału spadku, zawarcie takiej umowy będzie najkorzystniejsze, gdyż pozwoli uniknąć kosztów związanych z postępowaniem sądowym oraz długiego postępowania sądowego. Trzeba mieć na uwadze, że w przypadku, gdy spadek obejmują również nieruchomości, umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Z kolei jeśli do spadku należy przedsiębiorstwo umowa o dział spadku powinna zostać zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi (jeśli w skład przedsiębiorstwa wchodzą nieruchomości lub jest pod zarządem sukcesyjnym to konieczny będzie akt notarialny).

II. Jeśli pomiędzy spadkobiercami brak jest woli ugodowego podziału spadku niezbędny będzie wniosek do sądu właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy. We wniosku należy wskazać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, a także spis inwentarza, a jeśli go nie było to majątek który ma być przedmiotem działu. Sąd w drodze postanowienia określi, które przedmioty majątkowe będą stanowić własność poszczególnych spadkobierców. W przypadku gdy spadkobierca posiadał część udziału we własności nieruchomości przed śmiercią spadkodawcy (np. jeden syn i ojciec po 1/2) i w wyniku działu spadku udziały w tej nieruchomości przypadły innym spadkobiercom ( np. z tej 1/2 należącej do ojca, który jest spadkodawcą, jego 3 synów otrzymało po 1/3 udziału, tak że po podziale spadku udziały w tej nieruchomości wynoszą 4/6, 1/6 i 1/6) można w tym postępowaniu dokonać zniesienia współwłasności.

Dział spadku a zniesienie współwłasności

Co do zasady spadek jest wspólnością majątkową. W związku z tym, że obejmuje on ogół praw i obowiązków muszą one ulec podziałowi. Z kolei współwłasność będzie dotyczyła konkretnej rzeczy np. nieruchomości. Dział spadku będzie polegał na określeniu w zależności od sytuacji:

a) które przedmioty mają przypadać każdemu ze spadkobierców,

b) dokonaniu podziału majątku poprzez przyznanie udziałów w poszczególnych składnikach majątku spadkobiercom,

c) przyznaniu niektórych przedmiotów majątku jednemu ze spadkobierców z obowiązkiem dopłat dla pozostałych spadkobierców.

Sąd również określi w jakich proporcjach spadkobiercy będę odpowiadać na długi spadkowe. Po postępowaniu działowym może powstać konieczność wytoczenia kolejnego wniosku o zniesienie współwłasności przedmiotu, który poprzednio stanowił wspólność majątkową spadkobierców.

Koszty

Koszty dotyczące czynności notarialnych w zależności od wartości dzielonego majątku wyniosą od 100 zł do 10 000 zł (§ 2 ust. 3 pkt 2 w zw. z § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej).

Zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r.

1. Dział spadku połączony ze zniesieniem współwłasności ? 1000 zł, a w przypadku zgodnego podziału 600 zł.,

2. Za sam dział spadku ? 500 zł, a w przypadku zgodnego projektu działu spadku 300 zł,

3. Zniesienie współwłasności ? 1000 zł, a w przypadku zgodnego projektu zniesienia współwłasności 300 zł,

4. Podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej ? 1000 zł, a w przypadku zgodnego projektu podziału 300 zł.

Blog, Prawo spadkowe

Tagi: Art. 922 k.c.