Obrona konieczna i jej granice

Granice obrony koniecznej, czyli jak nie przesadzić z odparciem ataku?

Obrona konieczna to przewidziany w polskim kodeksie karnym jeden z tzw. kontratypów, czyli okoliczności wyłączających bezprawność czynu zabronionego. Osoba działająca w warunkach obrony koniecznej formalnie wyczerpuje znamiona jakiegoś przestępstwa (np. naruszenie czynności narządu ciała napastnika), jednak jej działanie nie jest bezprawne i w związku z tym nie stanowi przestępstwa.

Art. 25 kodeksu karnego stanowi: ?Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. Nie podlega karze, kto przekracza granice obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.?

Co zrobić, by z odparciem ataku nie przesadzić?

Warto pamiętać, iż obrona konieczna winna być współmierna do niebezpieczeństwa ataku. W przypadku, gdy sprawca zastosuje sposób obrony, który jest zbyt intensywny niż jest to do odparcia ataku niezbędne ? mamy do czynienia z ekscesem intensywnym. Jeśli z kolei osoba stosująca obronę konieczną reaguje zbyt wcześnie, tj. wówczas, gdy zamach nie przybrał jeszcze cech bezpośredniości albo zbyt późno, gdy niebezpieczeństwo ze strony napastnika ustało ? jest to określane jako eksces ekstensywny. Obie formy ekscesów stanowią przekroczenie granic obrony koniecznej.

Działającemu w obronie koniecznej wolno użyć takich środków, które są niezbędne do odparcia zamachu. Użycie, zwłaszcza z umiarem, niebezpiecznego narzędzia, nie może być uznane za przekroczenie granic obrony koniecznej, jeżeli odpierający zamach nie rozporządzał wówczas innym, mniej niebezpiecznym, ale równie skutecznym środkiem obrony, a z okoliczności zajścia, a zwłaszcza z przewagi po stronie atakujących i sposobie ich działania wynika, że zamach ten zagrażał życiu lub zdrowiu napadniętego. Grunt to zachować zdrowy rozsądek w patowej sytuacji!

Blog, Prawo karne

Tagi: Art. 25 k.k.