Unieważnienie małżeństwa
Unieważnienie małżeństwa
Unieważnienie małżeństwa, w przeciwieństwie do rozwodu i separacji, znosi z mocą wsteczną wszystkie skutki wynikające z zawarcia związku małżeńskiego. Wydanie przez sąd wyroku unieważniającego małżeństwo powoduje, że traktuje się je tak, jakby nie istniało ono od samego początku. Za wyjątek uważa się w tym zakresie status dzieci pochodzących z małżeństwa, które zostało unieważnione, bowiem zachowują one status dzieci pochodzących z małżeństwa. Warto podkreślić, że w wyjątkowych przypadkach istnieje także możliwość unieważnienia małżeństwa przez Kościół katolicki.
1. Unieważnienie małżeństwa cywilnego
Przesłanki unieważnienia małżeństwa
Do unieważnienia małżeństwa może dojść tylko w wypadkach, które zostały wskazane w ustawie. Są to następujące przyczyny:
wiek (nie może zawrzeć małżeństwa osoba niemająca ukończonych lat osiemnastu),
pozostawanie w innym związku małżeńskim,
ubezwłasnowolnienie całkowite,
choroba psychiczna lub niedorozwój umysłowy,
pokrewieństwo lub powinowactwo,
przysposobienie,
wady oświadczenia woli,
W razie zawarcia małżeństwa przez pełnomocnika mocodawca może żądać unieważnienia małżeństwa, jeżeli brak było zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika albo jeżeli pełnomocnictwo było nieważne lub skutecznie odwołane.
Postępowanie sądowe
Związek małżeński zawarty pomimo istnienia wyżej wymienionych przeszkód jest ważny. Unieważnienie będzie możliwe dopiero po przeprowadzeniu przez sąd stosowanego postępowania. Aby wszcząć takie postępowanie niezbędne jest złożenie odpowiedniego pozwu. Pozew o unieważnienie związku małżeńskiego złożyć należy do sądu okręgowego właściwego ze względu na miejsce, w którym małżonkowie mieli ostatnio wspólne miejsce zamieszkania. W pozwie trzeba zawrzeć żądanie unieważnienia małżeństwa zawartego pomiędzy małżonkami oraz uzasadnić swoje żądanie. Opłata od pozwu w sprawie unieważnienia małżeństwa jest stała i wynosi 200 zł. Można uiścić ją na rachunek bankowy sądu lub w znakach płaty sądowej.
2. Unieważnienie małżeństwa kościelnego
Powody unieważnienia małżeństwa kościelnego
Kościół katolicki dopuszcza możliwość stwierdzenia nieważności małżeństwa w ściśle określonych przypadkach, choć zgodnie z nauką Kościoła katolickiego małżeństwo stanowi sakrament i jest nierozwiązywalne. Przesłanki unieważnienia małżeństwa wskazane są w Kodeksie Prawa Kanonicznego i należą do nich m.in.: przymus, podstęp, błąd co do osoby, brak rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich wzajemnie przekazywanych i przyjmowanych, zawarcie małżeństwa pod warunkiem.
Procedura
Aby unieważnić ślub kościelny, należy wnieść tzw. skargę powodową (odpowiednik pozwu w sądzie cywilnym). Trzeba w niej podać konkretny powód uzasadniający prośbę dotyczącą unieważnienia zawartego związku małżeńskiego. Unieważnienia ślubu kościelnego dokonują sądy kościelne.