Ekstradycja ? co to jest i na czym polega?
Ekstradycja ? co to jest i na czym polega?
Nierzadko słyszeliśmy o takim terminie jak ekstradycja. Co to jest i jakie są jej konsekwencje stanowi już inną kwestię, nad którą warto się pochylić. Przede wszystkim pojęcie odnosi się do osoby, która jest podejrzana popełnienia przestępstwa lub udowodniono jej winę i nie odbyła jeszcze swojej kary. Dokument ten umożliwia przejęcie takiej osoby przez odpowiednie zagraniczne służby, jeśli taka osoba przebywa poza granicami swojego kraju. Jednym z najczęściej padających pytań brzmi: czy możliwa jest ekstradycja obywatela Polskiego. Otóż zgodnie z art. 55 Konstytucji zabrania się podejmowania takich kroków.
Od tej reguły istnieją jednak wyjątki ? w momencie gdy obywatel RP popełnił za granicą czyn, który w Polsce byłby karany lub popełniłby przestępstwo uwzględnione w umowie międzynarodowej ? są to więc tak poważne zbrodnie jak ludobójstwo czy zbrodnie wojenne.
Czym jest ekstradycja?
Ekstradycja polega na wydaniu przez dane państwo władzom innego państwa osoby przebywającej na terytorium państwa wydającego, co ma miejsce wówczas, gdy osoba podejrzana jest o popełnienie na obszarze państwa zwracającego się z wnioskiem o ekstradycję czynu przestępczego lub w celu odbycia kary.
Umowa ekstradycyjna może się różnić w zależności od pochodzenia skazanego czy podejrzanego o popełnienie przestępstwa. Taki dokument musi przejść długą drogę, aby stał się prawomocny i upoważniał do podjęcia takich właśnie kroków jak ekstradycja. W Polsce o prawie dopuszczalności ekstradycji decyduje Sąd.
Przepisy dotyczące ekstradycji
Zgodnie z art. 55 ust. 2 Konstytucji RP ekstradycja obywatela polskiego może być dokonana na wniosek innego państwa lub sądowego organu międzynarodowego, jeżeli możliwość taka wynika z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej lub ustawy wykonującej akt prawa stanowionego przez organizację międzynarodową, której Rzeczpospolita Polska jest członkiem, pod warunkiem że czyn objęty wnioskiem o ekstradycję:
- został popełniony poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
- stanowił przestępstwo według prawa Rzeczypospolitej Polskiej lub stanowiłby przestępstwo według prawa Rzeczypospolitej Polskiej w razie popełnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zarówno w czasie jego popełnienia, jak i w chwili złożenia wniosku.
Jak przebiega proces?
W razie złożenia przez organ państwa obcego wniosku o wydanie osoby ściganej w celu przeprowadzenia przeciw niej postępowania karnego lub wykonania orzeczonej co do niej kary albo środka zabezpieczającego, prokurator przesłuchuje tę osobę i w miarę potrzeby zabezpiecza dowody znajdujące się w kraju, po czym wnosi sprawę do właściwego miejscowo sądu okręgowego. Następnie sąd okręgowy wydaje na posiedzeniu postanowienie w przedmiocie wniosku państwa obcego. Przed wydaniem postanowienia należy umożliwić osobie ściganej złożenie wyjaśnień ustnie lub na piśmie, a w razie wniosku o wydanie w celu przeprowadzenia postępowania karnego należy na uzasadniony wniosek tej osoby przeprowadzić dowody znajdujące się w kraju. W kolejnym etapie Sąd przekazuje prawomocne postanowienie wraz z aktami sprawy Ministrowi Sprawiedliwości, który wydaje ostateczną decyzję w przedmiocie ekstradycji. Po rozstrzygnięciu wniosku zawiadamia o tym właściwy organ państwa obcego.
Etapy postępowania o ekstradycji
Podsumowując, uznać można, iż na procedurę ekstradycyjną składają się 3 etapy.
Pierwszy obejmuje sytuację po złożeniu przez organ państwa obcego wniosku ww przedmiocie ekstradycji. Toczy się ono wówczas przed prokuratorem.
Następnie prokurator wnosi sprawę do sądu w celu wydania postanowienia w przedmiocie wniosku, dotyczy to dopuszczalności przekazania wniosku.
Faza końcowa obejmuje natomiast wydanie przez Ministra Sprawiedliwości ostatecznej decyzji w sprawie.