Apelacja jest podstawowym środkiem odwoławczym przysługujący stronom w prawie cywilnym. Służy do zaskarżenia merytorycznych orzeczeń sądów pierwszej instancji.
Charakteryzuje się ona tzw. dewolutywnością, która oznacza, że wniesienie środka odwoławczego powoduje rozpoznanie sprawy przez sąd wyższej instancji, oraz suspensywnością ? środki te przysługują w stosunku do orzeczeń nieprawomocnych i wstrzymują ich uprawomocnienie się.
W trybie procesowym apelacja służy stronom, to jest powodowi i pozwanemu, ale także interwenientom ubocznym, prokuratorowi, Rzecznikowi Praw Obywatelskich, Rzecznikowi Praw Dziecka (w zakresie jego ustawowych uprawnień), inspektorowi pracy i powiatowemu (miejskiemu) rzecznikowi konsumentów. Wyrok zaoczny zaskarżalny jest przez powoda apelacją, pozwanemu zaś służy wyłącznie sprzeciw.
Zgodnie z Kodeksem Postępowania Cywilnego termin na wniesienie apelacji wynosi 2 tygodnie od dnia ogłoszenia bądź doręczenia wyroku. Termin do wniesienia apelacji jest terminem ustawowym, nie może być w związku z tym przedłużany ani skracany; strona, która mu uchybiła, może natomiast domagać się jego przywrócenia.
Oby otrzymać wyrok z uzasadnieniem należy złożyć wniosek do Sądu o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku w terminie tygodnia od daty ogłoszenia wyroku.
Środek odwoławczy wnosi się na piśmie do sądu odwoławczego za pośrednictwem sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie. Apelację od wyroku Sądu Rejonowego rozpoznaje Sąd Okręgowy (działający jako sąd drugiej instancji), a od wyroku Sądu Okręgowego jako pierwszej instancji ? Sąd Apelacyjny. Na podstawie art. 390 jako sąd drugiej instancji może orzekać Sąd Najwyższy.
Apelacja jest wnoszona w formie pisemnej i musi odpowiadać wymogom formalnym pism procesowych, a także wymogom przewidzianym dla apelacji.
Apelacja spełniając zwykłe wymagania formalne powinna zawierać:
Ponadto apelacja powinna zawierać: