Przez umowę spółki handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób.
Spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna.
? Spółka jawna jest spółką osobową. Prowadzi ona przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie jest inną spółką handlową. Jest jedną z najprostszych form prowadzenia działalności gospodarczej spośród tych, które uregulowane zostały w Kodeksie spółek handlowych. Podlega ona wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego; posiada zdolność prawną tj. może we własnym imieniu dokonywać czynności prawnych) i zdolność sądową (może występować jako strona w procesach sądowych); ma status przedsiębiorcy;
? Umowa spółki jawnej musi być sporządzona na piśmie pod rygorem nieważności. Jeśli umowa nie zostanie sporządzona na piśmie to nie dochodzi do jej zawarcia. Umowa spółki jawnej powinna zawierać:
? Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie ?spółka jawna?. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu ?sp. j.?
? Wspólnikiem w spółce mogą być osoby fizyczne mające pełną zdolność do czynności prawnych. Dopuszczalny jest udział osób o ograniczonej zdolności do czynności prawnych. W takim przypadku ich działania wymagają potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego (rodzice, opiekun). Wspólnikiem może być także osoba prawna. Nie powinno być również wątpliwości co do dopuszczalności tworzenia spółek jawnych przez inne handlowe spółki osobowe, w tym spółki jawne.
? Wspólnicy spółki jawnej nie muszą być wpisani do CEiDG.
? Spółka jawna ponosi odpowiedzialność za własne zobowiązania i nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania wspólników. Natomiast każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką.
? Rozwiązanie spółki nie powoduje natychmiastowego zaprzestania jej istnienia. Do ustania spółki konieczne jest przeprowadzenie jej likwidacji albo uzgodnienie innego sposobu zakończenia działalności spółki. Rozwiązanie spółki powodują:
? Spółka partnerska jest jedną ze spółek osobowych, która utworzona jest przez wspólników ? partnerów w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych zawodów, tj. adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.
? Podlega ona wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego; posiada zdolność prawną tj. może we własnym imieniu dokonywać czynności prawnych) i zdolność sądową (może występować jako strona w procesach sądowych)
? Partnerami w spółce partnerskiej mogą być wyłącznie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów. Wspólnikiem w takiej spółce nie może być więc w szczególności spółka handlowa z udziałem osób uprawnionych do wykonywania wolnych zawodów, lecz tylko te osoby bezpośrednio.
? Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie ?i partner? bądź ?i partnerzy? albo ?spółka partnerska? oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu ?sp.p.?. Firmy z oznaczeniem ?i partner? bądź ?i partnerzy? albo ?spółka partnerska? oraz skrótu ?sp.p.? może używać tylko spółka partnerska.
? Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
? Umowa spółki partnerskiej powinna zawierać:
? Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.
Umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej.
? Spółka odpowiada za swoje długi lub zobowiązania całym swoim majątkiem, bez żadnych ograniczeń.
? Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi powzięcia uchwały. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki wskazane wyżej staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru.
? Rozwiązanie spółki powodują:
W przypadku gdy w spółce pozostaje jeden partner lub gdy tylko jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki, spółka ulega rozwiązaniu najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń.
? Spółka komandytowa jest to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.
? Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie ?spółka komandytowa?. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu ?sp.k.?. Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem ?spółka komandytowa?. Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną. Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.
? Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Umowa spółki komandytowej powinna zawierać:
? Komandytariusz odpowiada w spółce komandytowej za zobowiązania spółki solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, a ponadto subsydiarnie w aspekcie egzekucyjnym, jednakże nie całym swoim majątkiem bez ograniczeń, lecz tylko i wyłączenie do wysokości sumy komandytowej, przy uwzględnieniu wartości wkładu wniesionego do spółki.
Spółka odpowiada za swoje długi lub zobowiązania całym swoim majątkiem, bez żadnych ograniczeń.
? Zasadą jest jednoosobowa reprezentacja spółki komandytowej przez każdego z komplementariuszy, natomiast każdy komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako jej pełnomocnik (prokurent). Należy również podkreślić, iż jeżeli komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia. Dotyczy to także reprezentowania spółki przez komandytariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jej zakres.
? Spółka komandytowo-akcyjna jest to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Podlega ona wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego; posiada zdolność prawną tj. może we własnym imieniu dokonywać czynności prawnych) i zdolność sądową (może występować jako strona w procesach sądowych)
? Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie ?spółka komandytowo-akcyjna?. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu ?S.K.A.?. Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem ?spółka komandytowo-akcyjna?. Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną. Nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.
? Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego, zastrzeżona pod rygorem nieważności. Wszelkie zmiany i uzupełnienia statutu spółki komandytowo-akcyjnej wymagają dla swej ważności zachowania formy aktu notarialnego.
Obowiązkowymi elementami statutu spółki to:
? Minimalny kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej wynosi co najmniej 50 000 złotych, natomiast wartość nominalna akcji wynosi minimum 1 grosz.
Kapitał zakładowy spółki dzieli się na akcje o równej wartości nominalej.
? Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki. Późniejsze pozbawienie komplementariusza prawa reprezentowania spółki stanowi zmianę statutu spółki i wymaga zgody wszystkich pozostałych komplementariuszy. Pozbawienie komplementariusza prawa reprezentowania spółki wbrew jego sprzeciwowi może nastąpić jedynie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.
Natomiast akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Jeżeli akcjonariusz dokona czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia; dotyczy to także reprezentowania spółki przez akcjonariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres.
? Kompetencje walnego zgromadzenia, wskazane poniżej, są kompetencjami zgromadzenia na zasadzie wyłączności i nie jest dopuszczalne przekazanie ich w statucie radzie nadzorczej lub komplementariuszom.
Walne zgromadzenie podejmuje uchwały dotyczące:
Natomiast zgody wszystkich komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:
Zgody większości komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:
? Komplementariusze odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, solidarnie ze spółką. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Ryzyko uczestnictwa akcjonariuszy w spółce, ogranicza się do kapitału zaangażowanego w objęcie bądź nabycie akcji spółki.
Spółka odpowiada za swoje zobowiązania całym swoim majątkiem, bez żadnych ograniczeń.
? Rozwiązanie spółki powodują:
Ogłoszenie upadłości akcjonariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki.
? Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona w każdy celu niezakazanym przez prawo, a nie tylko w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Spółka ta może być utworzona przez jedną albo więcej osób. Nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
? Wspólnicy spółki z o.o. nie odpowiadają za zobowiązania spółki.
? Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 5 000 złotych. Kapitał zakładowy spółki dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej.
? Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych.
Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego.
? Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna określać:
? Firma spółki z o.o. może być obrana dowolnie. Jednak powinna zawierać dodatkowe oznaczenie ?spółka z ograniczoną odpowiedzialnością?. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu ?spółka z o.o.? lub ?sp. z o.o.?
? Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się:
? Spółka z o.o. jest spółką posiadającą osobowość prawną. Spółka z ograniczoną odpowie-dzialnością podlega opodatkowaniu według zasad określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Podatnikiem jest także sp. z o.o. w organizacji. Oprócz podatku CIT, w przypadku wypłaty zysku (dywidendy) wspólnikom spółki z o.o., należy uiścić jeszcze zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych także w wysokości 17%. W konsekwencji mamy do czynienia z podwójnym opodatkowaniem dochodów osiąganych przez wspólników.
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, bez względu na wysokość osiąganych obrotów, zobowiązane są do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
? Spółka akcyjna może być utworzona w każdy celu niezakazanym przez prawo, a nie tylko w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Jest spółką kapitałową, która działa, opierając się na kapitale zakładowym podzielonym na akcje. Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Spółka posiada osobowość prawną oraz polega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego.
? Statut spółki akcyjnej powinien określać:
? Statut powinien również zawierać, pod rygorem bezskuteczności wobec spółki, postanowienia dotyczące:
? Firma spółki może być obrana dowolnie; powinna zawierać dodatkowe oznaczenie ?spółka akcyjna?. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu ?S.A.?.
? Do powstania spółki akcyjnej wymaga się:
? Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 100 000 złotych. Wartość nominal-na akcji nie może być niższa niż 1 grosz.
Kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej.
? Spółka odpowiada za swoje zobowiązania całym swoim majątkiem, bez żadnych ograniczeń.
? Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Ryzyko uczestnictwa akcjonariuszy
w spółce ogranicza się do kapitału zaangażowanego w objęcie bądź nabycie akcji spółki.
? Spółka jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT według stawki 19%) oraz podatnikiem VAT.