Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.
Co zrobić gdy organ nie podjął czynności albo bezprawnie przedłuża postępowanie a przecież bywa, że czas rozpatrzenia sprawy ma szczególnie istotne znaczenie? O tym poniżej.
Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.
Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.
Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.
Załatwienie sprawy w postępowaniu uproszczonym powinno nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie miesiąca od dnia wszczęcia postępowania.
Ponaglenie wnosi się z powodu bezczynności organu (nie załatwiono sprawy w terminie) lub z powodu przewlekłości postępowania (postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy).
Prawo wniesienia ponaglenia powstaje z momentem upływu podstawowego lub dodatkowego terminu załatwienia sprawy. Bieg terminu rozpoczyna się z dniem wszczęcia postępowania administracyjnego.
Załatwienie sprawy po upływie dłuższych terminów NSA uznaje za rażące naruszenie przepisów, ?niewątpliwe uchybienie?, jednakże przy ustalaniu czy miało to istotny wpływ na wynik, postuluje uwzględnianie realiów każdej konkretnej sprawy (zob. uzasadnienie wyr. NSA z dnia 26 lutego 1996 r., SA/Ka 2892/94)
Ponaglenie wnosi się:
1) do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie;
2) do organu prowadzącego postępowanie – jeżeli nie ma organu wyższego stopnia.
Należy żądać wyznaczenia organowi administracji terminu załatwienia sprawy oraz wyjaśnienia przyczyn niezałatwienia. Często pomocne jest zażądanie ustalenia osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie oraz powzięcia kroków mających na celu zapobieżenie naruszenia prawa w przyszłości.
Organ wyższego stopnia sprawdza jednocześnie, czy niezałatwienie sprawy w terminie odbyło się z rażącym naruszeniem prawa. Ponadto, powinien wyznaczyć możliwie najkrótszy termin jej załatwienia. Jednakże, organ administracji publicznej wyższego stopnia nie może udzielać organowi niższego stopnia wskazówek co do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.